Yanıkların tedavisinde zamanında müdahalenin hayat kurtarıcı olduğunu belirten İstanbul Atlas Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Tıp Ana Bilim Dalı Başkanı Doç. Dr. Fatma Çakmak, sağlık kuruluşuna ulaşana kadar yapılması gerekenlere ilişkin önerilerde bulundu.
Yanık alanın korunmasının önemli olduğunu belirten Çakmak, yanık bölgenin temiz bir gazlı bez ya da ince bir kumaşla kapatılmasını, sıkı giysi ve takıların mutlaka çıkarılması gerektiğini söyledi. Sıvı kaybına dikkat edilmesi gerektiğini kaydeden Çakmak, “Hastaya bilinci açıksa bol su içirilmelidir. Ancak kusma varsa, sıvı verilmemelidir. Şok belirtileri izlenmelidir. Hızlı nabız, solgunluk ya da sersemlik görülürse, hasta yatırılıp ayakları hafif yukarı kaldırılmalıdır” dedi.
İstanbul Atlas Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Tıp Ana Bilim Dalı Başkanı Doç. Dr. Fatma Çakmak, yanık vakalarında acil müdahalenin nasıl yapılması gerektiğine ilişkin değerlendirmede bulundu.
Vücudun yüzde 20’sinden fazlasını kapsadığında riskli…
Yanıkların cildin etkilenme düzeyine göre üç derecede incelendiğini belirten Çakmak, “Birinci derece yanıklar yüzeysel ve genellikle hayati tehlike oluşturmaz; ciltte kızarma ve hafif bir yanma hissiyle seyreder. Ancak ikinci derece yanıklar, cildin daha derin tabakalarını etkiler, su toplanması ve şiddetli ağrı ile karakterizedir. Bu yanıklar, vücudun yüzde 20’sinden fazlasını kapsadığında ciddi sorunlara yol açabilir” uyarısında bulundu.
En tehlikelisi üçüncü derece yanıklar
En tehlikeli olan yanıkların üçüncü derece yanıklar olduğunu kaydeden Çakmak, “Bu durumda cildin tamamı ve alttaki dokular hasar görür. Sinirlerin zarar görmesi nedeniyle bazen yanık bölgesinde ağrı hissedilmeyebilir. Üçüncü derece yanıklar vücudun yüzde 10’unu aştığında hayati risk oluşturur. Çocuklar ve yaşlılar gibi hassas gruplarda daha küçük oranlar bile tehlikeli olabilir” dedi.
Yanıklarda ilk müdahale nasıl olmalıdır?
Küçük çaptaki yanıklarda ilk yardımın, yanığın ilerlemesini önlemek ve hasarı hafifletmek için çok önemli olduğunu vurgulayan Çakmak, tavsiyelerini şöyle sıraladı:
Yanık alanını soğutun: Hemen soğuk suyun altında 10-20 dakika bekletin. Ancak su, buz gibi olmamalıdır. Bu, cildin daha fazla zarar görmesini engeller.
Bölgeyi temiz tutun: Yanığı nazikçe kurulayın ve steril bir gazlı bezle örtün.
Yanığın üzerine bir şey uygulamayın: Diş macunu ya da benzeri maddeler uygulamayın, bu enfeksiyon riskini artırabilir.
Su toplamış kabarcıkları patlatmayın: Bu, enfeksiyon ve iyileşme sorunlarına yol açabilir.
Yanık alan korunmalı, sıkı giysi ve takılar çıkarılmalı
Doç. Dr. Fatma Çakmak, bir sağlık kuruluşuna ulaşana kadar yapılması gerekenlere de dikkat çekti. Yanık alanın korunmasının önemini vurgulayan, sık giysilerin ve takıların çıkarılması gerektiğini söyleyen Çakmak, “Yanık alanı temiz bir gazlı bez ya da ince bir kumaşla kapatın. Sıkı giysi ve takıları çıkarın. Yanığın etrafı şişerse bu eşyalar kan dolaşımını engelleyebilir. Ağrıyı kontrol edin, Parasetamol ya da İbuprofen gibi etkin madde içeren bir ağrı kesici alınabilir. Sıvı kaybına dikkat edilmelidir. Hastaya bilinci açıksa bol su içirilmelidir. Ancak kusma varsa, sıvı verilmemelidir. Şok belirtileri izlenmelidir. Hızlı nabız, solgunluk ya da sersemlik görülürse, hasta yatırılıp ayakları hafif yukarı kaldırılmalıdır” diye konuştu.
Yanık vakalarını önlemek için bu uyarılara kulak verilmeli
Yanıkların önlenmesi için alınabilecek önlemlere dikkat çeken Doç. Dr. Fatma Çakmak, dikkat edilmesi gereken noktaları şöyle sıraladı:
Mutfak için önlemler: Ocakta yemek yaparken tencere saplarını içe doğru çevirin ve çocuklardan uzak tutun.
Sıcak sıvılar: Çay, kahve gibi içecekleri dökülmeyecek şekilde taşıyın.
Yangın dedektörü ve yangın merdivenleri: Evde, ofiste mutlaka yangın dedektörleri bulundurup çalıştığından emin olun. Yangın merdivenlerinin kapıları kolayca açılabilecek şekilde olmalı ve önünde eşya bulunmamalı.
Yangın tahliye planı: Bulunduğunuz yerde önceden mutlaka bir yangın tahliye planı hazırlamış olmalısınız.
Elektrikli cihazlar: Ütü ve ısıtıcı gibi cihazları kullanım sonrasında kapatın. Elektriksel alt yapının sağlam olduğundan emin olun.
Kimyasallar: Temizlik maddelerini çocuklardan uzak ve kapakları sıkı kapanmış bir yerde saklayın.
Zamanında müdahale hayat kurtarıyor
Doç. Dr. Fatma Çakmak, sözlerini şöyle tamamladı: “Yanıkların tedavisinde zamanında müdahale hayat kurtarıcıdır. Basit yanıklar için evde ilk yardım yeterli olabilirken, daha ciddi yanıklarda mutlaka bir sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır. Unutmayın, her evde temel ilk yardım malzemeleri bulunmalı ve bu konuda bilgi sahibi olunmalıdır.”
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
